Thứ hai, 28/04/2025, 16:34 (GMT+7)
Trong quá trình động cơ hoạt động, trục cam điều khiển sự đóng/mở của các xupap (xupap nạp và xupap xả). Trục khuỷu điều khiển sự chuyển động tịnh tiến của các pittons. Để đảm đảm bảo động cơ hoạt động ổn định và hiệu quả thì chuyển động của piston phải trùng với chuyển động của xupap và đúng với pha phân phối khí. Để đạt được điều này, khi lắp ghép động cơ chúng ta cần lắp trục cam và các bộ phận dẫn động vào đúng vị trí, quá trình lắp này gọi là đặt cam (hay cân cam).
Hiện nay có 2 phương pháp: Đặt cam có dấu và Đặt cam không dấu.
Hình 1: Các phương pháp đặt cam
I. Phương pháp đặt cam có dấu
– Cách đặt này căn cứ vào dấu ở bánh răng dẫn động, dấu này do nhà sản xuất đánh dấu khi lắp ráp (trước khi tháo ta phải quay trục khuỷu để các dấu trùng nhau) hoặc trước khi tháo chúng ta phải đánh dấu các vị trí ăn khớp với nhau để tránh trường hợp lắp nhầm.
– Khi đặt lại trục cam chúng ta phải lắp đặt cho đúng vị trí, các dấu của bánh răng từ trục khuỷu đến trục cam, cách này đơn giản, dễ thực hiện.
– Các dấu của bánh răng thường là dấu chấm (.) hoặc chữ (Õ), chữ (0), hoặc các ký tự đặt biệt, trên mỗi vị trí ăn khớp giữa hai bánh răng thường có 3 răng có dấu cách làm như sau:
Bước 1: Quay trục khuỷu theo chiều làm việc để piston máy số 1 đi lên điểm chết trên (ở thời điểm cuối kỳ xả – đầu kỳ hút). Dấu trên puly (hoặc bánh răng) trục khủy trùng với dấu trên thân máy.
Hình 2: Piston hướng lên trên (cuối kỳ nén – đầu kỳ hút)
Hình 3: Dấu trên puly trùng với với dấu trên thân máy
Bước 2: Lắp trục cam vào vị trí của nó, xoay trục cam để dấu trên bánh răng cam trùng với dấu trên thân máy.
Hình 4: Dấu trên trục cam trung với dấu trên thân máy
Bước 3: Lắp đây đai (dây xích hoặc bánh răng trung gian) vào đúng vị trí các dấu sau trên dây đai và bánh răng. Tiếp theo, lắp các cơ cấu căng đai (căng xích) và cố định dây đai.
Bước 4: Quay trục khuỷu vài vòng để kiểm tra, nếu các dấu tiếp tục trùng nhau thì kết quả đặt cam đã đúng hoặc các dấu trên đai cam trùng với dấu bánh răng cam là ta đặt đúng.
II. Phương pháp đặt cam không có dấu
Đây là phương pháp đặt cam đối vơ
Bước 1: Xác định góc mở sớm xupáp nạp của động cơ (khoảng 140 hoặc thùy theo từng loại động cơ).
Bước 2: Quay trục khuỷu cho piston máy số 1 lên điểm chết trên (cuối kỳ xả, đầu kỳ hút), rồi quay ngược chiều làm việc của nó một góc bằng góc mở sớm xupáp nạp máy số 1.
Bước 3: Lắp trục cam vào vị trí, xoay trục cam cùng chiều làm việc, nhìn con đội của máy số 1, khi vấu cam nạp của máy số 1 chớm tỳ lên con đội thì dừng lại.
Bước 4: Lắp bánh răng trung gian (hoặc xích, đĩa xích) và cố định các báng răng lại.
Bước 5: Quay trục khuỷu vài vòng để kiểm tra kết quả đặt, nếu sai thì điều chỉnh hoặc đặt lại góc mở sớm, khe hở nhiệt sao cho đến khi đạt được hiệu quả tốt nhât.